W latach 1987 – 2002
podwoiło się światowe zużycie platyny[1].
Dalszy wzrost był obserwowany do 2005 roku, a w latach 2005 – 2012
ustabilizował się na poziomie ok. 250 ton rocznie (w 2007 roku popyt osiągnął
historyczną wartość 257,2 tony). Wzrost zużycia platyny w ostatnich latach
dokonał się głównie za sprawą rynku chińskiego i europejskiego[2].
Postęp technologiczny umożliwił wprowadzenie tańszej produkcji oraz obniżył
koszty recyklingu. Nie mniejsze znacznie miało szersze zastosowanie platyny w
przemyśle. O ile popyt w Japonii na biżuterię malał (na korzyść katalizatorów
samochodowych) o tyle w Chinach dokonał się dynamiczny wzrost konsumpcji w
branży jubilerskiej. Do zwiększenia zużycia platyny przyczyniły się również
bardziej rygorystyczne regulacje dotyczące norm emisji spalin[3].
Rynki
azjatyckie są wiodącym konsumentem platyny na świecie. W 2012 roku łączna
konsumpcja Chin i Japonii wyniosła 108,7 tony co stanowi 43% światowego
zapotrzebowania. W Europie zużyto 59,9 tony (prawie ¼), a w Ameryce Północnej
(Kanada i Stany Zjednoczone) 38,4 tony (15%). Pozostałe kraje na świecie
skonsumowały 44 tony platyny (18%)[4].
Wykres.
Struktura geograficzna popytu na platynę w 2012 roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Johnson Matthey Plc.
Platynowce znalazły
szerokie zastosowanie w gospodarce ze względu na swoje cechy: odporność na
korozję, wysoka temperatura topnienia oraz właściwości katalityczne
przyspieszające przebieg reakcji chemicznych.
Platynę wykorzystuje
się przede wszystkim do produkcji katalizatorów samochodowych, która
przyspiesza spalanie szkodliwych spalin do gazów nie posiadających właściwości
toksycznych[5].
Jest również bardzo pożądana przez branżę jubilerską. Biżuteria produkowana z
platyny zawiera zazwyczaj ok. 85% tego metalu, a pozostałe platynowce służą
jako dodatek, który optymalizuje jej właściwości do wymagań branży
jubilerskiej. Zastosowanie platyny w przemyśle chemicznym sięga początku XX
wieku. Wykorzystywana jest do produkcji kwasu azotowego z którego pozyskiwane
są nawozy azotowe będące ważnym składnikiem odżywczym roślin. Znalazła szerokie
zastosowanie w produkcji wyrobów ze szkła: jako wzmocnienie włókien szklanych,
do produkcji wyświetlaczy ciekłokrystalicznych (LCD), szkieł optycznych i
okulistycznych, opakowań ze szkła oraz szkieł ceramicznych. Z kolei w przemyśle
elektrycznym jest bardzo pożądana ze względu na wysokie przewodnictwo prądu i
stabilne właściwości elektryczne[6].
Platyna bierze udział w produkcji dysków twardych celem zwiększenia ich pojemności
oraz w stomatologii jako składnik wypełnień[7].
W medycynie znalazła zastosowanie jako element rozruszników serca – nie
koroduje wewnątrz ciała, bardzo rzadko wywołuje reakcje alergiczne oraz
charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami elektrycznymi[8].
Od lat 70-tych XX wieku kompleksowe związki platyny służą w terapii
przeciwnowotworowej, np. cis-platyna i karboplatyna[9]. Zastosowanie platyny w przemyśle petrochemicznym stanowi kluczowy składnik w produkcji. Katalizatory
platynowe używane w trakcie rafinacji wytwarzają wysokooktanową benzynę - bez
platyny, rafinerie nie będą w stanie wyprodukować wystarczającej ilości benzyny
do bieżących wymagań[10].
W
ujęciu sektorowym czołowym odbiorcą platyny w 2012 roku byli producenci
katalizatorów samochodowych głównie z krajów europejskich. Platyna jest bardzo
ceniona również przez branżę jubilerską, której zdecydowanie największym
odbiorcą są Chiny. Chińska biżuteria konsumuje ponad połowę światowego zużycia
platyny w tej branży. Producenci
katalizatorów i biżuterii realizują razem 72% światowego popytu na platynę.
Znacznie mniejsze znaczenie ma popyt inwestycyjny (6%), w przemyśle chemicznym
(6%), medyczny (3%), na wyroby ze szkła (3%), w przemyśle petrochemicznym oraz
elektrycznym (po 2%)[11].
Wykres. Struktura sektorowa popytu na
platynę w 2012 roku
[1] D. R. Wilburn, D. I. Bleiwas, Platinum-Group Metals—World Supply and Demand, U.S. Geological
Survey, http://pubs.usgs.gov/of/2004/1224/2004-1224.pdf, s. 56, 21.04.2013.
[2] Johnson Matthey Plc, Market Data Tables, www.platinum.matthey.com/publications/market-data-tables, 21.04.2013.
[3]
D. R. Wilburn, D. I. Bleiwas, Platinum-Group
Metals—World Supply and Demand, U.S. Geological Survey, http://pubs.usgs.gov/of/2004/1224/2004-1224.pdf,
s. 57, 21.04.2013.
[4] Johnson Matthey Plc, Market Data Tables, www.platinum.matthey.com/publications/market-data-tables, 21.04.2013.
[5]
J. R. Craig, D. J. Vaughan, B. J. Skinner, op. cit., s. 324-325.
[7]
U.S. Geological Survey, Platinum-Group
Metals, http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/platinum/mcs-2013-plati.pdf, 21.04.2013.
[9] Alicja Klimczak, Katarzyna
Kubiak, Poszukiwanie nowych leków
przeciwnowotworowych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, http://pml.strefa.pl/ePUBLI/158/16.pdf, 21.04.2013.
[11] Johnson Matthey Plc, Market Data Tables, www.platinum.matthey.com/publications/market-data-tables, 21.04.2013.
0 komentarze:
Prześlij komentarz